Xe tăng 377 - một tượng đài bất tử

24/04/2023 17:38

Ngày này, 51 năm về trước (24/4/1972), trong Chiến dịch Đăk Tô-Tân Cảnh, xe tăng 377 huyền thoại đã hạ 7 tăng địch trước khi anh dũng hy sinh.

Trong nắng tháng Tư, ngôi sao vàng trên tháp pháo xe tăng 377 vẫn lấp lánh, uy nghiêm trong khuôn viên Khu di tích đài Chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh.  Lịch sử đã khắc ghi tên các anh hùng kíp xe tăng 377- các anh đã viết nên bản hùng ca về tinh thần quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh.

Xe tăng T59 số hiệu 377 được biên chế về Trung đoàn 202, thuộc Binh chủng Tăng - Thiết giáp, đóng quân tại Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc. Tháng 5/1971, xe tăng 377 được điều động bổ sung cho Tiểu đoàn 297, Trung đoàn 203 tham gia chiến đấu tại Mặt trận Tây Nguyên.

 

Năm 1972, xe tăng 377 tham gia Chiến dịch Đăk Tô - Tân Cảnh. Kíp xe gồm: Trung đội trưởng Trung đội tăng 3-Thiếu úy Nguyễn Nhân Triển-Trưởng xe; Hạ sĩ Cao Trần Vịnh-lái xe; Hạ sĩ Nguyễn Đắc Lượng và Hoàng Văn Ái-Pháo thủ.

 

Rạng sáng 24/4/1972, bộ đội ta nổ súng tiến công tiêu diệt địch tại cứ điểm Đăk Tô - Tân Cảnh. Xe tăng 377 dẫn đầu đội hình tấn công căn cứ E42-Tân Cảnh. Sau khi tiêu diệt xong E42-Tân Cảnh, chưa kịp nghỉ ngơi, khôi phục kỹ thuật xe; trung đội xe tăng 3 nhận lệnh xuất kích. Xe tăng 377 dẫn đầu cùng 2 xe tăng 354, 369 tấn công căn cứ Đăk Tô 2 (trong ảnh: xe tăng 377 trong chiến dịch).

 

Do hỏa lực pháo binh, máy bay địch tấn công dữ dội, nên xe 354 và 369 không theo kịp xe tăng 377. Phát hiện chỉ có một mình 377 của ta, địch tung 10 xe tăng M-41, M-24 chia làm 2 mũi hợp vây. Không hề nao núng, Thiếu úy Nguyễn Nhân Triển - trưởng xe cùng đồng đội mưu trí, dũng cảm quyết chiến. Cuộc đấu tăng diễn ra ác liệt. Xe tăng 377 nhanh chóng bắn cháy 2 xe tăng M-41. Xe tăng địch còn lại hoảng loạn, chúng tập trung hỏa lực tấn công 377. Kíp xe 377 lợi dụng địa hình, địa vật chiến đấu và liên tiếp hạ nhiều tăng địch (trong ảnh: Bộ đội tiến công đánh chiếm căn cứ Đăk Tô - Tân Cảnh).

 

 
Khi đó, xe tăng phiên hiệu 354 và 369 mở hết tốc lực, vừa hành tiến đánh địch để ứng cứu xe tăng 377.  Đến nơi, đồng đội thấy xe tăng 377 đang bốc cháy; gần đó là 7 xác xe tăng địch đã bị tiêu diệt. Kíp lái 4 người đã anh dũng hy sinh (trong ảnh: trên thân xe 377 chi chít những vết đạn; bên ngôi sao vàng, một vết đạn của quân thù bắn xuyên tháp pháo).

 

Chiến thắng Đăk Tô – Tân Cảnh đã làm thay đổi cục diện chiến trường ở Tây Nguyên, góp phần làm nên thắng lợi tại Hội nghị Paris buộc đế quốc Mỹ phải ký Hiệp định Paris, chấp nhận thất bại rút quân về nước; tạo đà cho Đại thắng Mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc (trong ảnh: Bộ đội giải phóng Đăk Tô - Tân Cảnh trưa 24/4/1972).

 

Bảo tàng Lực lượng Tăng-Thiết giáp hiện trưng bày nhiều kỷ vật của kíp xe tăng 377. Mỗi lá thư, khẩu súng, bi đông nước, hay nắm cơm trưa đã cháy của kíp xe tăng bất tử là một câu chuyện cảm động của những anh hùng quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh.

 

Ông Phạm Như Tứ, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Huyện uỷ Đăk Tô - người đã công tác ở Đăk Tô từ những năm 1979. Ông cho biết: sau giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, xe tăng 377 được đưa về bảo quản, trưng bày tại khuôn viên Phòng Văn hóa - Thông tin huyện (nay là Quảng trường 24-4).

 

Năm 1995, Khu Tượng đài Chiến thắng Đăk Tô – Tân Cảnh khánh thành, xe tăng 377 cùng xe pháo tự hành 472 được đưa về nơi đây lưu giữ, trưng bày.

 

 
 
Để 377 lưu giữ, mãi là tượng đài bất tử, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Đăk Tô luôn quan tâm gìn giữ, trùng tu.

 

 
Chiến tranh đã qua đi, nhưng giá trị lịch sử Chiến thắng Đăk Tô – Tân Cảnh và chiến công oanh liệt của kíp xe tăng 377 anh hùng không bao giờ phai nhạt. Khu di tích Chiến thắng Đăk Tô – Tân Cảnh – nơi xe tăng 377 anh hùng chiến đấu và nằm lại mãi là địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống, đạo lý uống nước nhớ nguồn cho thế hệ mai sau.

 

Với chiến công oanh liệt trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ngày 9/1/2009, Chủ tịch nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho kíp xe tăng 377. Ngày 30/01/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 41/QĐ-TTg công nhận xe tăng 377 là Bảo vật quốc gia.

Ngày 27/4/2023, tại Quảng trường 24-4 huyện Đăk Tô, chính quyền địa phương sẽ long trọng tổ chức Lễ công bố quyết định công nhận bảo vật quốc gia với xe tăng số hiệu 377.

THẾ BINH

(Ảnh: Tư Liệu - Thế Binh)

Chuyên mục khác