10/12/2018 06:08
1. Một cô bạn đồng nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh email cho tôi một danh sách “yêu cầu” được bố trí đi thăm khi đặt chân đến mảnh đất Kon Tum; trong đó có "làng chài trên cao nguyên" Đăk Wơk Yôp. Tôi ngạc nhiên hỏi lại, sao lại biết làng ấy, cô cười (tôi nghĩ vậy) và viết: Bí mật.
Thế là tôi nhận "nhiệm vụ" tiền trạm vào Đăk Wơk Yôp.
|
Đây là lần thứ 2 tôi đến với Đăk Wơk Yôp. Và, ngẫu nhiên là cả 2 lần đều vào tiết đầu đông, vào đúng thời khắc “đầy nắng và gió” của thời khắc bắt đầu mùa khô ở Bắc Tây Nguyên.
Nắng Đăk Wơk Yôp là thứ nắng hừng hực, cuồn cuộn như muốn vắt kiệt sức lực của khách. Gió Đăk Wơk Yôp là thứ gió kỳ lạ, lúc lồng lên mãnh liệt như những đàn thú hoang đuổi bắt nhau tiếp mãi về cuối trời, khi dịu nhẹ, mơn man như bàn tay thiếu nữ vuốt ve làn da, mái tóc.
Ấy cũng là do vị trí của làng mà ra - Có người nói vậy. Ngẫm lại thấy chí lí. Làng nằm nghiêng nghiêng, van vát trên một ngọn đồi, hồ thủy điện Plei Krông sung mãn vây bọc cả 3 phía Đông, Tây , Nam, nên hứng hết nắng và gió.
Nhưng cũng khoảng thời gian này, trước đây- khi cuộc sống trên vùng đất mới còn có những khó khăn nhất định, một số bà con đã nhẹ dạ cả tin, nghe theo lời kẻ xấu xúi giục, tin theo tà đạo Hà Mòn. "Người ta nói: Ai theo thì mọi nợ nần về vật chất và tinh thần đều được xóa; ốm đau không uống thuốc cũng khỏi bệnh, không làm cũng có ăn…Toàn những chuyện đâu đâu không à. Vậy mà mình lại tin, nhiều người cũng tin mới lạ chứ"- A Phơng, người đã từ bỏ tà đạo kể.
Là người con của địa phương, trưởng thành từ cơ sở, Chủ tịch UBND xã Hơ Moong - ông Mai Nhữ Nam nhớ lại những ngày gian nan đã qua: Nghe theo các đối tượng xấu, một số bà con đã tụ tập trái pháp luật; không hợp tác, né tránh, tỏ thái độ thách thức khi cán bộ xuống tuyên truyền, vận động. Một số gia đình còn không nhận nhà, bỏ nhà vào rừng đi theo hoặc tổ chức tiếp tế cho các đối tượng xấu...
Lúc bấy giờ, việc sinh hoạt tà đạo trái pháp luật làm ảnh hưởng lớn đến an ninh, trật tự trên địa bàn. Nhiều gia đình vợ chồng cãi nhau, bất hòa; anh em họ hàng sứt mẻ tình cảm, mâu thuẫn… Đói nghèo dai dẳng vây quanh làng Đăk Wơk Yôp, vây quanh nhiều bếp lửa.
“Dấu chấm lặng” mang tên Đăk Wơk Yôp ấy trở thành một trong nhiều trăn trở của chính quyền địa phương. Với quyết tâm xóa bỏ tà đạo, vận động bà con trở về làng, xây dựng cuộc sống mới, lãnh đạo huyện Sa Thầy chỉ đạo cả hệ thống chính trị cơ sở ở xã Hơ Moong tích cực vào cuộc, triển khai hàng loạt giải pháp đồng bộ và hiệu quả, từ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, giải thích; phân công cán bộ, đảng viên kiên trì bám làng, sát hộ đến ưu tiên nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng, xây dựng mô hình kinh tế, hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi để làm ăn...
Từ đó, nhiều người dân làng Đăk Wơk Yôp dần nhận ra những âm mưu thâm độc của các phần tử xấu, quyết tâm bỏ tà đạo Hà Mòn, quay về với cuộc sống đời thường, chí thú làm ăn.
Và, Đăk Wơk Yôp bắt đầu thay da đổi thịt. Đường giao thông, trường học được xây dựng khang trang, đêm đêm, đường làng sáng trưng ánh điện. Những vệt xanh của cà phê, cây ăn quả lan dần, lan dần, phủ kín những khoảnh đồi vốn trơ trụi. Tận dụng lợi thế lòng hồ thủy điện, được Nhà nước hỗ trợ kinh phí, nhiều gia đình trong làng đã mua sắm thuyền, lưới để đánh bắt thủy sản, tăng thêm nguồn thu nhập.
Dân làng Đăk Wơk Yôp chứng minh cho những người nghe theo tà đạo thấy rằng, họ sai rồi. Chỉ có Đảng, Nhà nước mới đem lại cuộc sống tốt đẹp cho người dân, và chúng ta phải tranh thủ nắm lấy, tạo dựng no ấm- A Tun, nguyên Trưởng thôn Đăk Wơk Yôp tâm sự với chúng tôi về “những điều gan ruột”.
Số người từ bỏ tà đạo Hà Mòn, về nhà chí thú làm ăn ngày càng nhiều. Dân làng hiền hòa dang rộng vòng tay đón những đứa con lầm lạc trở về... “Chúng ta đã cùng nhau vượt qua những ngày tháng khó khăn”- Chủ tịch xã Mai Nhữ Nam ôm vai A Phơng thân tình nói.
2. Từ ngã ba trung tâm xã Hơ Moong, tôi rẽ theo con đường trải nhựa, băng qua những triền đồi trồng cà phê, cao su, thoải mái hít căng lồng ngực không khí trong lành, thoang thoảng hương hoa cà phê và tận hưởng làn gió mát từ lòng hồ thủy điện Plei Krông thổi tới. Nhìn xa xa, làng Đăk Wơk Yôp tiệp một màu xanh biêng biếc, hiền hòa “phủ lên mặt nước hồ” phẳng lặng, mênh mang.
Vượt qua vạt cà phê tươi tốt, tôi đặt chân vào Đăk Wơk Yôp.
Vẫn những ngôi nhà gạch quét vôi vàng, xây cùng một kiểu, đều tăm tắp- mà chỉ cần nhìn vào biết ngay là nhà tái định cư; vẫn những A Nuih, A Thum, A Phơng, A Tui... đứng trước sân nhà, nhưng sao có gì đó lạ lắm, náo nức lắm. Điều gì nhỉ? Tôi nghĩ mãi không ra.
Giữa trưa, nắng như đổ lửa nhưng đường làng vẫn mát rười rượi bởi gió hồ lồng lộng thổi và cây xanh tỏa bóng mát. Cây xanh? Đúng rồi. Tôi chợt nhận ra điều khác lạ lớn nhất ở đây. Lần trước, không có một bóng cây, nắng hừng hực, trút từng quầng lửa xuống đồi... Đến bây giờ, tôi vẫn nhớ cảm giác bỏng rát da thịt trong chuyến đi cách đây 5 năm.
Còn bây giờ, tôi thong dong đi trên con đường nhựa nằm lọt dưới hàng cây xanh đang vươn tán mà tôi cứ ngỡ như đang lạc vào thôn, làng nào "dưới xuôi" vậy.
Bên triền hồ, mấy chị em đang lúi húi giặt quần áo, chốc chốc lại ngoái đầu nhìn ông khách đang mê mải chụp hình phía xa, mỉm miệng cười thân thiện, hiền lành.
Đăk Wơk Yôp hôm nay, những nóc nhà mới quây quần bên nhau, đẹp như những đóa hoa cà phê bung nở. Đêm đến, ánh điện sáng bừng khắp một góc đồi. Đến nay, dân làng đã trồng được 29ha cà phê, trong đó hơn một nửa đã cho thu hoạch; chăn nuôi bò cũng đang phát triển, với 15 hộ nuôi 32 con.
|
Và đặc biệt, năm 2014, khi thành lập làng, 100% số hộ thuộc diện đói nghèo, sau 5 năm, gần 50% số hộ đã thoát nghèo bền vững; riêng năm 2018, có tới 13 hộ thoát nghèo.
Ngay đầu làng, trên khu đất đẹp nhất, vuông vắn nhất, dân làng đang tụ tập rất đông, đa phần là thanh niên trai tráng, người chẻ những ống lồ ô tươi rói, người cắm cúi chuốt nan. Hỏi rằng làm gì thế? Đáp rằng, đang làm nhà rông.
A, nhà rông! Ngót 5 năm trôi qua, dân làng luôn ao ước có nhà rông. Không có nhà rông thì không có lễ hội. Có ghè rượu ngon, người ta tự uống với nhau. Không có nhà rông, sao gọi là làng- người già thở dài. Lũ thanh niên thì nhìn nhà rông bên Đăk Wơk mà thèm muốn, ước ao.
Thế rồi năm nay, thôn được Nhà nước hỗ trợ kinh phí làm nhà rông, dân làng mừng lắm, phân công nhau bắt tay vào công việc. Dưới sự hướng dẫn của người già, người dân chia thành tổ đi tìm lồ ô về đan liếp, tổ đi kiếm cỏ tranh về lợp mái. Công việc cứ chạy băng băng.
Nhìn mọi người hăng hái làm việc, A Nul mãn nguyện nói: Vậy là mùa xuân năm nay, dân làng lại được say trong men rượu ghè, múa xoang, chơi chiêng dưới mái nhà rông rồi...
Chiều buông trên mặt hồ, theo sau những con thuyền đánh cá về bến.
Gian bếp nhà A Phơng đỏ lửa, đón khách với rượu ghè, cá nướng. Khách được đối đãi chân tình, niềm nở, được mời những con cá ngon nhất, những ghè rượu tốt nhất. Giọng A Phơng thấm đẫm gió hồ, anh kể về những ngày lầm lạc, về ước vọng những ngày sau bếp luôn đỏ lửa, cà phê được mùa, và cả về chuyện anh mới dời chuồng bò từ trước nhà ra phía sau cho "đảm bảo vệ sinh và đẹp làng". Những câu chuyện không đầu không cuối cứ thế miên man, bởi nó được dẫn dụ bởi men rượu cay nồng, bởi không khí cởi mở, chân tình giữa chủ và khách…
Khách say theo lời kể rì rầm, theo men rượu ngọt dịu, theo ánh lửa bếp bập bùng... Và cảm nhận rất rõ mạch sống đang lặng thầm xuôi chảy, đang khát khao trỗi dậy trên vùng đất này.
Loáng thoáng nghe Chủ tịch xã Hơ Moong- Mai Nhữ Nam nhắn nhủ: Đăk Wơk Yôp đã vươn mình rồi, sắp tới sẽ phấn đấu xây dựng thành làng kiểu mẫu của cả huyện đấy. Cố gắng nhé. "Bà con ơn Đảng, ơn Nhà nước, và hứa sẽ thật đoàn kết, thật nỗ lực"- A Tun mộc mạc hứa.
Tôi rời Đăk Wơk Yôp khi màn đêm đã phủ kín mặt hồ. Con đường làng sáng bừng ánh điện. A Tun dặn: Tết lại lên chơi với dân làng nhé. À, mà nếu viết về làng thì viết hay hay vào đấy. Mọi người cười vang. Không đâu A Tun ạ, chính A Tun và dân làng- khi xây dựng một Đăk Wơk Yôp hôm nay- đã là những người "viết" nên một câu chuyện hay cho mọi người thưởng thức rồi.
Ngoài kia, gió lòng hồ vẫn miên man thổi...!
Bài và ảnh: Thành Hưng
