Bốc thăm xác minh tài sản, thu nhập

Sự quan tâm của dư luận một lần nữa càng cho thấy yếu tố trung thực, minh bạch trong việc kê khai, công khai, xác minh tài sản của đội ngũ cán bộ có chức vụ, quyền hạn sẽ góp phần rất quan trọng trong việc ngăn chặn, phòng chống tham nhũng.

Bấy lâu nay việc kê khai tài sản, thu nhập hằng năm phụ thuộc chủ yếu vào ý thức tự giác và sự trung thực của chính cá nhân người kê khai. Nếu người kê khai thiếu trung thực, thiếu tự giác thì cũng rất khó có căn cứ để kiểm soát, đối chiếu. Trong khi vẫn còn những trường hợp tính tự giác chưa cao, thiếu trung thực, thậm chí còn che giấu bằng nhiều hình thức khác nhau, lại cộng thêm việc hệ thống thuế, đăng ký tài sản, thanh toán qua tài khoản chưa đồng bộ, nên trong một số trường hợp cần xác minh nguồn gốc tài sản, thu nhập, lực lượng chức năng rất khó xác định tài sản thu nhập hợp pháp hay không hợp pháp.

Thanh tra Chính phủ đã bốc thăm lựa chọn ngẫu nhiên 67 cán bộ của 9 bộ ngành để xác minh tài sản. Ảnh: TTCP

Thực tế trong thời gian qua đã xảy ra những trường hợp lợi dụng chức vụ, quyền hạn để có nguồn thu nhập bất hợp pháp và đa số việc xác minh chỉ được tiến hành sau khi có phản ánh việc kê khai tài sản, thu nhập không trung thực hoặc do phản ánh của dư luận, báo chí. Dư luận cho đến nay vẫn mãi nhắc về những câu chuyện liên quan đến cách làm giàu của những cán bộ vi phạm, bị xử lý kỷ luật: buôn chổi đót xây biệt phủ, buôn bán cây cảnh mua đồng hồ hơn tỷ đồng, chạy xe ôm tích góp xây  biệt thự, hay “lao động đến thối móng tay”…

Bởi vậy, thực hiện Nghị định 130/2020/NĐ-CP ngày 30/10/2020 về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị, Thanh tra tỉnh đã tổ chức bốc thăm xác minh tài sản, thu nhập tại 10 cơ quan, đơn vị trong toàn tỉnh, với 41 người được xác minh. Thời gian dự kiến xác minh bắt đầu từ quý II/2023. Thanh tra tỉnh sẽ tập trung xác minh các nội dung: Tính trung thực, đầy đủ, rõ ràng các nội dung trong bản kê khai tài sản thu nhập của người được xác minh; tính trung thực trong việc giải trình về nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm; kiểm tra, xác minh các nội dung khác có liên quan đến việc kê khai tài sản, thu nhập của người được xác minh chưa đầy đủ, rõ ràng.

Có thể thấy, việc xác minh tài sản, thu nhập không chỉ được tiến hành khi có dấu hiệu kê khai không trung thực, có tố cáo hay có yêu cầu của cơ quan thẩm quyền như trước đây mà được cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập tiến hành theo kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập hằng năm đối với người có nghĩa vụ kê khai được lựa chọn ngẫu nhiên.

Theo Điều 3, Nghị định 130/2020/NĐ-CP “Xác minh tài sản, thu nhập là việc kiểm tra, làm rõ nội dung kê khai và xem xét, đánh giá, kết luận của Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập theo trình tự, thủ tục quy định tại Luật Phòng, chống tham nhũng và Nghị định này về tính trung thực, đầy đủ, rõ ràng của bản kê khai và tính trung thực trong việc giải trình về nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm”. Điều 20, Nghị định 130/2020/NĐ-CP cũng quy định rõ: “Người có nghĩa vụ kê khai mà kê khai không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực thì tùy theo tính chất, mức độ mà bị xử lý theo quy định tại Điều 51 của Luật Phòng, chống tham nhũng”.

Như đã nêu, việc bốc thăm xác minh tài sản, thu nhập nhận được sự quan tâm của dư luận, vì nếu thực hiện tốt, sẽ là một trong những hình thức kiểm soát tài sản, thu nhập, góp phần ngăn ngừa, phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng đối với người có nghĩa vụ kê khai. Tức là mỗi người thuộc diện có nghĩa vụ kê khai (Điều 16, Nghị định 130) đều có thể thuộc trong diện xác minh tài sản, do đó sẽ tránh được tình trạng kê khai thiếu trung thực, thậm chí tìm mọi cách che giấu. 

Điều dư luận mong muốn là việc triển khai xác minh phải thực chất, hiệu quả và có biện pháp xử lý quyết liệt với những trường hợp kê khai thiếu trung thực, giấu giếm theo đúng Nghị định 130 quy định. Bởi dư luận luôn kỳ vọng, đây sẽ là một biện pháp răn đe, cảnh tỉnh đối với những người có chức, có quyền không bị vòng xoáy quyền lực cuốn vào tham nhũng, tiêu cực. Và tất nhiên cũng sẽ bớt đi những chuyện bi hài như một số quan chức vi phạm, bị xử lý kỷ luật khi giải thích về khối tài sản kếch xù, về cách làm giàu rất đặc biệt đã từng xảy ra ở một số địa phương trong nước.

Nguyên Phúc