Bên dòng Đăk Kôi

Đều bắc qua sông Đăk Kôi ở đoạn có dòng chảy khá rộng, song cầu treo kiên cố ở đầu làng Kon Vi Vàng xây dựng vào năm 2018, được xem là “huyết mạch” chính, đem đến sự khởi sắc đáng kể cho ngôi làng nhỏ, khiêm nhường bên tuyến Tỉnh lộ 677 - từ Đăk Ruồng vào xã vùng sâu Đăk Kôi. Trong khi đó, chiếc cầu treo bằng cây nhỏ, gỗ ván thì nằm ở cuối làng. Tuy đơn sơ và đã cũ, song nó lại gần gũi với bà con trong những khi cần sang bên kia bờ.

Không hẹn trước nên lần đầu đến Kon Vi Vàng, những người khách lạ đều hơi chút ngỡ ngàng xen lẫn thích thú. Đang mùa mưa, nước sông lặng lẽ cuộn chảy. Trên những khoảnh đồng hẹp ngoài bìa làng, lúa đã gặt xong, đất đang chờ vụ mới. Cuối chiều, lũ trẻ tập trung nhảy dây, đá bóng nơi bãi trống trước nhà rông. Tiếng loa phát ra từ một gia đình đang vui trong buổi mừng nhà mới như mời gọi mọi người. Trong căn nhà cấp 4 gọn ghẽ, ông A Rủi chăm chú tháo lắp, thay lại chiếc bóng điện cũ. “Ngày trước, có biết gì đâu! Từ khi làng có điện thì tự học hỏi để có thể tự làm, khỏi phải trông chờ vào ai!” - ông Rủi cởi mở. Được biết, không chỉ chủ động cho nhà mình, ông còn sẵn lòng giúp các gia đình hàng xóm dùng điện thuận tiện.

Làng Kon Vi Vàng bên dòng Đăk Kôi. Ảnh: TN

Là 1 trong số 8 thôn làng của xã Đăk Tơ Lung, Kon Vi Vàng có 63 hộ với 224 khẩu. Địa hình đồi núi chia cắt khá phức tạp xen lẫn các phần thung trũng rải rác được khai thác, tận dụng để sản xuất nông nghiệp. Trong đó, mỗi hộ từ 1-2 ha đến 3-4 ha, nhưng ruộng nước thì mỗi nhà chỉ một vài sào.

Những năm qua, nỗ lực xây dựng nông thôn mới đã tạo sức lan tỏa đến các thôn làng đồng bào DTTS của huyện Kon Rẫy, trong đó có Kon Vi Vàng. Ổn định canh tác để có thu nhập chính từ cây mì, lúa gắn với sinh hoạt hợp lý, chi tiêu tiết kiệm, nhiều hộ đã từng bước thoát nghèo.

Ở một góc độ nhất định, nét đẹp văn hóa truyền thống vẫn được gìn giữ, phát huy trong đời sống cộng đồng. Theo Trưởng thôn A Ngõa, các bậc cao niên và người có uy tín như già  A Chia, A Ly Ka, A Biêu luôn đi đầu tổ chức hoạt động văn hóa dân gian, truyền dạy cồng chiêng cho lớp con cháu. “Chủ trì ” chỉ dẫn tập luyện các điệu xoang là các cô, các chị nhiệt huyết như Y Luông, Y Leo, Y Hla, Y Trường. Tuy trong làng chỉ còn hai hộ (A Lía, Y Khê) lưu giữ được đủ bộ cồng chiêng truyền thống, song luôn sẵn sàng chia sẻ để bà con sử dụng chung trong cộng đồng. Được sự tạo điều kiện của một hợp tác xã trên địa bàn xã, gần đây, đại diện bà con Kon Vi Vàng đã được tham quan, học hỏi kinh nghiệm và giới thiệu nét đẹp văn hóa của người Tơ Đrá tại bảo tàng Thành cổ Quảng Ngãi.

Tập kết lúa thu hoạch về làng. Ảnh: T.N

Đến nay, cả làng đã ổn định diện tích trên 120ha gieo trồng, song chủ yếu vẫn là rẫy trồng mì, lúa khô. Không riêng lúa nước, mà diện tích cây công nghiệp (cao su, cà phê) còn khiêm tốn, nhỏ lẻ, thậm chí manh mún; nhiều diện tích ở xa, địa hình phức tạp, đi lại khó khăn. Chương trình trồng cây lâm nghiệp (chủ yếu là cây keo, bạch đàn) có bước khởi động, song chưa thực sự tạo chuyển biến rõ nét trong cộng đồng dân cư. Đến nay, làng Kon Vi Vàng đã giảm hộ nghèo xuống còn hơn 10%, song tỷ lệ hộ cận nghèo còn cao với gần 50% tổng số hộ.

Tiếp tục đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới gắn với Cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào DTTS, làm cho đồng bào DTTS thoát nghèo bền vững”, thời gian tới, song song với trọng tâm phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, tăng thu nhập, giảm nghèo, nâng cao đời sống cho dân làng, thì bảo tồn và thực sự phát huy giá trị văn hóa truyền thống trong cộng đồng vẫn chính là quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương. Trước thực trạng nhà rông Kon Vi Vàng bị hư hỏng, xuống cấp, ông Đào Thanh Sang - Chủ tịch UBND xã Đăk Tơ Lung, cho biết: Trong kế hoạch năm tới, xã bố trí kinh phí từ chương trình xây dựng nông thôn mới để tu bổ hoàn chỉnh.   

Thanh Như