09/02/2018 07:19
Để thuận tiện cho việc điều hành, ngày 9/2/1913, Toàn quyền Đông Dương ra Nghị định xác định vùng lãnh thổ tỉnh Pleikou Derr thành một tỉnh tự trị riêng và đặt tên là tỉnh Kon Tum. Tỉnh lỵ đặt tại Kon Tum, bao gồm một vùng đất đai rộng lớn ở khu vực Bắc Tây Nguyên nhằm tăng cường cai trị và khai thác tài nguyên tại vùng đất này.
Không cam chịu sự cai trị, nhân dân các dân tộc Kon Tum đã liên tiếp anh dũng đứng lên, đoàn kết đấu tranh chống lại ách xâm lược của thực dân Pháp. Nổi bật với phong trào Nước Xu của đồng bào Xê Đăng, Ba Na, Giẻ Triêng ở Đăk Glei, Đăk Tô, Tu Mơ Rông, Kon Plông và phong trào lập làng chiến đấu ở xã Xốp do Già làng A Mết lãnh đạo.
Trong quá trình thực hiện chính sách khai thác thuộc địa khắc nghiệt và nhằm tiêu diệt những người yêu nước, thực dân Pháp đã cho xây dựng hàng loạt các nhà ngục như: Nhà ngục Kon Tum, Nhà ngục Đăk Glei, Nhà ngục Đăk Tô để đày ải tù chính trị.
Cũng chính tại hệ thống nhà ngục này, những “hạt giống đỏ” đã nảy mầm, tổ chức Đảng Cộng sản đầu tiên - Chi bộ binh đã được thành lập vào cuối tháng 9/1930. Sự ra đời của chi bộ Đảng Cộng sản tại Kon Tum khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản đối với phong trào đấu tranh cách mạng trong hệ thống nhà tù ở Kon Tum. Từ đây, ngọn cờ cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng đã không ngừng thúc đẩy phong trào đấu tranh của nhân dân các dân tộc Kon Tum phát triển, góp phần làm nên thắng lợi của phong trào cách mạng ở khu vực, hướng tới thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Ngay sau khi giành thắng lợi, Ủy ban nhân dân Cách mạng lâm thời tỉnh Kon Tum đã nhanh chóng được thành lập, sớm đi vào hoạt động. Từ cuối năm 1945, các chi bộ Đảng ở Kon Tum được hình thành và tiến tới thành lập Tỉnh ủy lâm thời Kon Tum (2/1946) do đồng chí Trần Lung làm Bí thư đã lãnh đạo toàn diện mọi mặt hoạt động của tỉnh.
Sau 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, 21 năm chống đế quốc Mỹ, cùng với cả nước, với ý chí sắt đá: “Không có gì quý hơn độc lập tự do” và các phong trào “Tòng quân giết giặc”, “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”; “Đánh địch bằng hầm chông bẫy đá”, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, quân và dân các dân tộc tỉnh Kon Tum lập nhiều chiến công lẫy lừng.
Những địa danh, tên núi, tên sông, tên đất, tên làng, tên người gắn liền với những trận đánh, những chiến công vang dội đã đi vào lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc, như những huyền thoại, mãi mãi chói sáng, lưu truyền trong sử sách Việt Nam như: Chiến thắng Măng Đen, Măng Bút, Kon Praih tháng 1/1954 đến đồng khởi nổi dậy ở Tà Bót tháng 9/1960; chiến thắng Đăk Tô mùa đông năm 1967, Đăk Tô - Tân Cảnh hè 1972 rực lửa và những thắng lợi liên tiếp trên chiến trường trong năm 1974 đã giải phóng Đăk Pék, Măng Bút, Măng Đen, đẩy địch ở Kon Tum vào tình thế bị bao vây cô lập, co cụm về tuyến phòng thủ cuối cùng ở thị xã Kon Tum, góp phần đánh bại Chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, Chiến lược “Chiến tranh cục bộ” và Chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của đế quốc Mỹ.
Cuộc đấu tranh giải phóng quê hương của quân và dân tỉnh Kon Tum với đỉnh cao chiến thắng ngày 16/3/1975 đã giành thắng lợi hoàn toàn.
Thực hiện Nghị quyết 245 của Bộ Chính trị, ngày 29/10/1975, Ủy ban nhân dân cách mạng Khu Trung bộ ra Quyết định sáp nhập hai tỉnh Kon Tum, Gia Lai thành một tỉnh lấy tên là tỉnh Gia Lai - Kon Tum, tỉnh lỵ đặt tại thị xã Pleiku.
Tuy nhiên, do diện tích của tỉnh quá rộng, đường sá đi lại khó khăn nên khó có điều kiện chăm lo đầy đủ đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Thể theo nguyện vọng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Gia Lai - Kon Tum, ngày 12/8/1991, Quốc hội khóa VIII, kỳ họp thứ 9 đã ra Nghị quyết điều chỉnh địa giới hành chính tỉnh Gia Lai - Kon Tum thành 2 tỉnh: Gia Lai và Kon Tum.
Trong thời gian đầu mới thành lập lại tỉnh, xuất phát điểm xây dựng và phát triển kinh tế Kon Tum rất thấp; song, với truyền thống anh dũng quật cường trong kháng chiến chống ngoại xâm, tinh thần nỗ lực vượt khó vươn lên trong lao động, sản xuất, từ năm 1975 đến nay và hơn 30 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, Đảng bộ, quân và dân các dân tộc trong tỉnh đã vượt qua mọi khó khăn, thách thức, xây dựng và phát triển quê hương Kon Tum ngày càng phát triển.
Năm 2017, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh đạt 9,01%, tổng thu ngân sách Nhà nước là 2.257 tỷ đồng, giá trị sản xuất công nghiệp tiếp tục tăng trưởng khá, xuất khẩu tăng cao, sản phẩm chủ lực của tỉnh được chú trọng đầu tư phát triển, chỉ số giá tiêu dùng ổn định, thương mại dịch vụ tiếp tục phát triển; ba vùng kinh tế động lực từng bước phát huy vai trò đầu tàu trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Công tác cải cách thủ tục hành chính được thực hiện mạnh mẽ, kỷ luật, kỷ cương hành chính được chú trọng; chỉ số năng lực cạnh tranh (PCI), môi trường kinh doanh của tỉnh đã cải thiện rõ rệt, thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư.
Công tác an sinh xã hội được quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt; các hoạt động văn hóa, thể thao diễn ra sôi nổi; lĩnh vực giáo dục, y tế tiếp tục có bước phát triển; 101/102 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non; hoàn thành chương trình phổ cập giáo dục THCS; 100% xã, phường, thị trấn có bác sĩ; bộ mặt nông thôn và đô thị không ngừng đổi mới; có 13 xã đạt chuẩn nông thôn mới, tất cả các xã đều có đường ô tô vào đến trung tâm xã và có điện lưới quốc gia.
Hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở không ngừng được củng cố, kiện toàn, hoạt động ngày càng hiệu lực, hiệu quả. Chính trị, xã hội ổn định, quốc phòng - an ninh được giữ vững, công tác đối ngoại đạt được nhiều thành quả quan trọng; khối đại đoàn kết toàn dân ngày càng được củng cố, kiện toàn; hình ảnh của tỉnh Kon Tum ngày càng được khẳng định với bạn bè trong và ngoài nước.
Cao Cường