Kết tinh kỳ diệu từ đất lành

Trong phơi phới hương xuân, tôi được anh Hà Tiến mời một ly cà phê “made in Đăk Hà”. Chăm chú nhìn mỗi giọt cà phê đen lẫn nét sóng sánh nâu đỏ kín đáo tí tách rơi, tôi cảm nhận được tinh hoa của đất chắt chiu, tích lũy qua nắng mưa, qua năm tháng. Đắng đót mà ngọt ngào.

Anh có thể cho biết, bước đầu cà phê Đăk Hà đã hưởng lợi gì từ chỉ dẫn địa lý này? Tôi mở đầu cuộc trò chuyện bằng một câu hỏi rất “nghề nghiệp”.

Chủ tịch UBND huyện Hà Tiến: Thiên nhiên ban tặng cho Đăk Hà điều kiện tự nhiên thuận lợi, phù hợp với chuyên canh cà phê. Và thực tế, miền đất lành này đã kết tinh nên những hạt cà phê đặc biệt.

Nhiều năm qua, Đăk Hà được mệnh danh là 1 trong 8 vùng cà phê ngon nhất Việt Nam. Từ năm 2014, sản phẩm cà phê bột Đăk Hà với thương hiệu “Vị đắng Bắc Tây Nguyên” được công nhận đạt chuẩn UTZ Certified. Đây là lần đầu tiên UTZ Certified trao chứng nhận cho một sản phẩm cà phê bột của Việt Nam.

Với chỉ dẫn địa lý “Đăk Hà”, thì “đặc sản” này trở nên thăng hoa hơn, đẳng cấp hơn.

Cà phê Đăk Hà - Kết tinh kỳ diệu từ đất lành. Ảnh: Thái Bana

 

Dự án xây dựng chỉ dẫn địa lý “Đăk Hà” cho sản phẩm cà phê nằm trong Chương trình phát triển tài sản trí tuệ tỉnh Kon Tum giai đoạn 2017-2020. Qua 3 năm tích cực chuẩn bị, hoàn thiện hồ sơ, ngày 26/12/2019, Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00079 cho cà phê Đăk Hà. UBND huyện Đăk Hà là tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này.

Văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý “Đăk Hà” cho sản phẩm cà phê tạo bước nhảy vọt trong quá trình xây dựng uy tín, khẳng định chất lượng vượt trội của các mặt hàng cà phê; là kết quả của quá trình nỗ lực, phấn đấu trong nhiều năm qua của đảng bộ, chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp và người trồng cà phê trên địa bàn. Tất nhiên, trong đó có sự hỗ trợ, giúp đỡ nhiệt tình, hiệu quả các cấp, các ngành có liên quan.

Xét về khía cạnh pháp lý, bảo hộ chỉ dẫn địa lý giúp ngăn cấm những chủ thể không có thẩm quyền sử dụng chỉ dẫn, hoặc loại trừ những mặt hàng thuộc cùng một khu vực địa lý nhưng sản phẩm không đáp ứng được yêu cầu về chất lượng; để sản phẩm có chỉ dẫn địa lý không trở thành một tên gọi chung, làm mất đi tính phân biệt với các hàng hóa thông thường khác.

Về mặt kinh tế, sản phẩm được bảo hộ chỉ dẫn địa lý sẽ đem lại niềm tin cho người tiêu dùng về chất lượng, sự an toàn của sản phẩm, từ đó xây dựng hình ảnh tốt đẹp của sản phẩm, đem lại lợi ích cho người sản xuất.

Các doanh nghiệp đã tổ chức lại sản xuất để đáp ứng các tiêu chí đã được quy định, đồng thời thúc đẩy xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu trong và ngoài nước, vì vậy đã làm gia tăng giá trị nông sản, phạm vi ảnh hưởng thương hiệu sản phẩm tăng; người tiêu dùng trong và ngoài nước an tâm và tin tưởng khi sản phẩm cà phê mang chỉ dẫn địa lý “Đăk Hà”, do đó thị trường luôn được mở rộng theo thời gian.

Rõ ràng là, việc khai thác giá trị vô hình do chỉ dẫn địa lý mang lại trong quá trình xây dựng chiến lược kinh doanh đã đem lại thế mạnh cho doanh nghiệp và người trồng cà phê trên địa bàn.

Vào mùa. Ảnh: Quang Vinh

 

Cách đây mấy hôm, tôi có mời một số đồng nghiệp thưởng thức cà phê DakMark. Và thật bất ngờ khi cô chủ quán lại có thể giới thiệu tường tận về những đặc trưng của cà phê Đăk Hà đến vậy?

Chủ tịch UBND huyện Hà Tiến: Danh tiếng cà phê Đăk Hà được giới sành cà phê thừa nhận. Những năm gần đây, một số sản phẩm cà phê Đăk Hà đã được xuất khẩu sang các thị trường Hàn Quốc, Malaysia, Singapore, Ấn Độ, Thuỵ Sĩ…

Khu vực địa lý có các điều kiện tự nhiên độc đáo, các loại đất có tính chất lý hóa phù hợp với nhu cầu sinh trưởng và phát triển của cây cà phê là những yếu tố tạo nên tính chất đặc biệt của sản phẩm chỉ dẫn địa lý cà phê Đăk Hà.

Đặc biệt, quy trình canh tác và thu hái sản phẩm cũng góp phần tạo nên hương vị thơm ngon của cà phê Đăk Hà. Tại khu vực địa lý, cà phê chỉ được thu hoạch lúc đã chín hoàn toàn, hái bằng tay từng quả hoặc từng chùm quả chín, không được tuốt cành hoặc bứt cả chùm quả lẫn lá và cành cây. Các yêu cầu khắt khe trong quy trình sơ chế, bảo quản, chế biến của cà phê Đăk Hà cũng chính là yếu tố giúp cho sản phẩm đạt được chất lượng vượt trội.

Hơn ai hết, người trồng cà phê Đăk Hà hiểu rất rõ về những đặc trưng của sản phẩm cà phê Đăk Hà. Ví dụ thế này, cà phê nhân có mùi thơm nhẹ đặc trưng, không ngái, không có mùi lạ; cà phê hạt rang có màu nâu đến nâu đen, mùi thơm nức, hàm lượng chất béo cao tạo nên vị béo ngậy. Hay cà phê tinh có màu nâu đậm, mùi thơm ngọt, vị chua thanh, hơi chát, đắng nhẹ, hậu vị lâu…

Vậy nên, không có gì lạ khi một cô chủ quán cà phê Đăk Hà có thể hiểu và giới thiệu tường tận về nó (cười).

Dường như việc được công nhận chỉ dẫn địa lý “Cà phê Đăk Hà” đã đem lại cơ hội, tạo động lực để cà phê chiếm ưu thế trong “cuộc đua” OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) ở huyện, ở tỉnh, thưa anh?

Chủ tịch UBND huyện Hà Tiến: Có thể nói thế này, năm 2020 là năm thành công của Đăk Hà ở phương diện triển khai Chương trình OCOP với 4 sản phẩm ý tưởng, 28 sản phẩm đặc trưng tham gia Chương trình OCOP năm 2020. Huyện đã tổ chức 2 cuộc đánh giá với 16 sản phẩm, kết quả, 1 sản phẩm đạt 5 sao ; 7 sản phẩm đạt 4 sao; 3 sản phẩm đạt 3 sao; 5 sản phẩm đạt 2 sao. Trong 16 sản phẩm cấp huyện ấy, có tới 13 sản phẩm cà phê.

Bên cạnh đó, huyện có 6 sản phẩm tham gia đánh giá cấp tỉnh đợt 1/2020, được xếp hạng và cấp giấy chứng nhận OCOP, thì cả 6 đều là sản phẩm cà phê, trong đó có 1 sản phẩm đạt 5 sao, 1 sản phẩm đạt 4 sao; 4 sản phẩm đạt 3 sao. Trong 5 sản phẩm tham gia đánh giá cấp tỉnh đợt 2/2020, cũng có 3 sản phẩm cà phê.

Đưa ra các số liệu như vậy để cho thấy, hiện chính quyền, doanh nghiệp và hộ gia đình trồng cà phê trên địa bàn huyện đang khai thác khá hiệu quả tiềm năng, thế mạnh, cũng như lợi thế có được từ chỉ dẫn địa lý.

Vậy thưa anh, để sản phẩm cà phê mang chỉ dẫn địa lý Đăk Hà vươn xa, thời gian tới, huyện có giải pháp gì và sẽ triển khai như thế nào?

Chủ tịch UBND huyện Hà Tiến: Việc có được chỉ dẫn địa lý là niềm tự hào, cũng là trách nhiệm, đòi hỏi nỗ lực không ngừng để giữ trọn niềm tin của người tiêu dùng trong và ngoài nước đối với cà phê Đăk Hà.

Để cà phê Đăk Hà - kết tinh kỳ diệu từ đất lành bay xa hơn, trong thời gian tới, huyện tiếp tục chỉ đạo phát triển thương hiệu “Cà phê Đăk Hà”; phối hợp với các sở, ngành liên quan xây dựng Quy định về sử dụng chỉ dẫn địa lý cho cà phê Đăk Hà.

Nghiên cứu hình thành ngành cà phê sản xuất hàng hóa chất lượng cao, có khả năng cạnh tranh và giá trị gia tăng cao trên cơ sở áp dụng đồng bộ giống mới, quy trình kỹ thuật canh tác và công nghệ sau thu hoạch tiên tiến gắn với cơ giới hóa, tổ chức lại sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất kinh doanh cà phê, bảo vệ môi trường.

Xây dựng thương hiệu cà phê Đăk Hà chất lượng cao là một giải pháp quan trọng, là cơ sở để thúc đẩy hiệu quả và bền vững chuỗi giá trị sản phẩm cà phê. Vì vậy, sẽ ưu tiên vùng nguyên liệu gắn với chứng nhận chất lượng, phát triển bền vững; có sự kết nối và được kiểm soát theo chuỗi giá trị với sự tham gia một cách chủ động của doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu.

Một vấn đề hết sức quan trọng làm, chỉ dẫn địa lý “Cà phê Đăk Hà” không chỉ là hình ảnh của huyện mà còn là của tỉnh. Do đó, huyện sẽ có những chính sách để thúc đẩy, quản lý và bảo vệ hình ảnh đó, làm cơ sở để doanh nghiệp, hộ gia đình có điểm tựa thúc đẩy thị trường, phát triển sản phẩm trên nền tảng có sự quản lý của Nhà nước. Có các chính sách và giải pháp đồng bộ để quảng bá, giới thiệu  hình ảnh cà phê Đăk Hà, góp phần nâng cao giá trị, thúc đẩy thị trường trong bối cảnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng./.

Hồng Lam